Psychoterapia Indywidualna Online

Psychoterapię można definiować różnie, w zależności od perspektywy oddziaływania, spojrzenia naukowego czy nurtu psychoterapeutycznego. Niniejsze opracowanie dąży do zintegrowania koncepcji oraz badań naukowych, aby oddać esencję tego, czym psychoterapia jest, a czym nie jest.

Psychoterapię można opisać jako „próbę odkrycia naszej osobistej prawdy o nas samych” oraz poprawę funkcjonowania jednostki poprzez takie oddziaływania jak: doświadczanie emocji w relacji terapeutycznej, wgląd w przeżywanie tych emocji, pogłębioną introspekcję, którą terapeuta pomaga nam rozwijać, oraz integrację całości przeżyć i myśli. Odkrycie to, mimo że często bolesne, ma dać nam wolność, integralność oraz radość. Obecnie jedna z najbardziej uznanych definicji psychoterapii, zaproponowana przez J. Norcrossa, mówi:

„Psychoterapia to świadome i zamierzone zastosowanie wywodzących się z uznanych zasad psychologii metod klinicznych i postaw interpersonalnych w celu pomagania ludziom w modyfikacji ich zachowań, procesów poznawczych, emocji i/lub innych cech osobowych w kierunku, który korzystający z terapii uważają za pożądany”.

Definicja ta celnie oddaje to, o czym już dawno mówił Carl Rogers – terapia nie jest przeznaczona wyłącznie dla osób chorych, lecz dla każdego, kto pragnie zrozumieć i rozwijać siebie. Podsumowując, psychoterapia to oddziaływanie mające na celu poprawę dobrostanu psychicznego poprzez metody oparte na kontakcie z drugą osobą. Podstawą tych oddziaływań jest relacja terapeutyczna, która sama w sobie pełni funkcję leczniczą, co zostanie przedstawione w kolejnym punkcie.

W psychoterapii istnieje wiele nurtów i rodzajów terapii, wynikających z tego, w jakiej szkole terapeuta zdobywał wykształcenie – nie jest to jednak szczegółowo omawiane, ponieważ nie ma to kluczowego znaczenia. Terapeuci często łączą różne podejścia, stosując ich integrację w sposób celowy lub nie. Badania jednoznacznie wskazują, że choć skuteczność różnych nurtów psychoterapeutycznych może nieznacznie się różnić w zależności od problemu, to większe znaczenie mają dynamika relacji między klientem a terapeutą, wspólne cele i ustalenia oraz motywacja klienta do zmiany.

Dlaczego psychoterapia leczy i co leczy?

W psychoterapii głównym czynnikiem leczącym jest relacja z terapeutą. Ważniejsze od tego, w jakim nurcie pracuje terapeuta, z jakiej specjalności się wywodzi czy jakie techniki stosuje, jest relacja terapeutyczna i sam pacjent, który sięga po pomoc. Na skuteczność terapii najbardziej wpływa wiara i motywacja pacjenta do tego, aby terapia zadziałała, jego chęć pracy nad sobą i współpracy z terapeutą.

W samej relacji terapeutycznej kluczowe jest przymierze terapeutyczne, czyli wspólna praca terapeuty i pacjenta w ustalonym kierunku. Jeśli obie strony podążają w jednym kierunku, istnieje duża szansa na osiągnięcie celu. Najistotniejsza jest jednak atmosfera, w której się poruszają, a na jej kształtowanie największy wpływ ma terapeuta. Carl Rogers wyróżnia trzy czynniki, które muszą charakteryzować terapeutę i jego styl pracy, aby terapia przyniosła efekt leczniczy. Są to:

Autentyczność – zdolność do bycia sobą w każdej sytuacji, jaka zachodzi między terapeutą a klientem.

Akceptacja – zdolność do zaakceptowania drugiej osoby taką, jaka jest, niezależnie od jej cech.

Zrozumienie – zdolność do empatycznego spojrzenia na rzeczywistość z perspektywy pacjenta i próba jej zrozumienia.

Głębsze przemyślenie tych cech pozwala zrozumieć, dlaczego tak trudno znaleźć odpowiedniego terapeutę.

Jak znaleźć dobrego terapeutę?

Dobry terapeuta to taki, który kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta. Jeśli terapeuta działa w oparciu o autentyczność, akceptację i zrozumienie, to te elementy, poprzez dynamikę relacji, powinny budować w pacjencie poczucie troski. Jednak aby to wszystko mogło się urzeczywistnić, terapeuta musi wykazywać się mądrością.

Gerald Corey wymienia następujące cechy, które charakteryzują skutecznego terapeutę:

• Własna tożsamość,
• Szacunek dla siebie i innych,
• Otwartość na zmiany,
• Dokonywanie wyborów wspierających życie i zdrowie,
• Autentyczność, szczerość i prawda,
• Poczucie humoru,
• Zdolność do przyznania się do błędu,
• Życie teraźniejszością,
• Uznawanie znaczenia różnic kulturowych,
• Troska o dobrostan innych,
• Wysokie umiejętności społeczne,
• Zaangażowanie w pracę i czerpanie z niej poczucia sensu.

Czego terapeuta nie powinien robić? Corey zwraca uwagę na problem etyczny, który pojawia się, gdy terapeuta zaspokaja własne potrzeby kosztem pacjenta, nawet w sposób subtelny. Alice Miller dodaje: „Im głębiej wnikam w problem nieświadomego manipulowania dziećmi przez rodziców i pacjentami przez terapeutów, tym ważniejsze staje się rozpuszczenie wyparcia. Zarówno jako rodzice, jak i terapeuci, musimy emocjonalnie zrozumieć naszą przeszłość. Musimy nauczyć się doświadczać naszych dziecięcych uczuć i przyjąć je z pełną uwagą, abyśmy nie manipulowali nieświadomie pacjentami za pomocą naszych teorii, pozwalając im stać się takimi, jakimi są w rzeczywistości”.

Jedynym sposobem, aby terapeuta wiedział, kiedy jego własne potrzeby przeważają nad potrzebami pacjenta, jest odbycie własnej terapii. Irvin Yalom pisze, że własna terapia to największy zasób i wartość w kształceniu terapeuty.

Przebieg pracy i procesu psychoterapeutycznego

Praca terapeutyczna to proces zmierzający do wprowadzenia zmian w zachowaniach, odczuciach, narracji czy postawach pacjenta. Może obejmować identyfikację schematów zachowań oraz reakcji emocjonalnych występujących w życiu pacjenta, rozpoznanie i próbę zmiany nieracjonalnych przekonań oraz związaną z nimi pracę nad emocjami. Psychoterapia to także nauka nowych umiejętności i zdobywanie kompetencji życiowych, które pomogą pacjentowi radzić sobie z codziennymi problemami.

Codzienna praca terapeutyczna opiera się na emocjach. Greenberg definiuje psychoterapię jako przeżywanie własnych emocji w relacji z terapeutą, a Yalom podkreśla znaczenie pracy „tu i teraz”, koncentrując się na emocjach, które pojawiają się w teraźniejszej interakcji między pacjentem a terapeutą.

Główne elementy pracy psychoterapeutycznej to:

• Budowanie trwałej i bezpiecznej relacji terapeutycznej opartej na bezwarunkowej akceptacji, empatycznej postawie i autentyczności terapeuty,
• Wspólne określanie problemów i trudności występujących w życiu pacjenta oraz ustalanie celów terapii,
• Poznawanie i badanie problemów pacjenta, ich genezy i wpływu na jego życie,
• Praca nad zmianą i rozwojem – obejmująca doświadczenie emocji w bezpiecznej relacji z terapeutą, eksplorację przeszłych relacji kształtujących osobowość, a także obecnych lub przyszłych relacji,
• Nauka nowych umiejętności związanych z własnym „Ja” i relacjami z innymi,
• Obserwowanie zmian w życiu pacjenta i interpretacja ich w kontekście nowego rozumienia siebie.

Ten schemat nie oddaje jednak w pełni, jak wygląda psychoterapia – jest to jedynie próba opisu pewnych etapów terapii. Kluczową rolę odgrywa tutaj przeżywanie emocji, a tego nie sposób w pełni opisać – należy to poczuć.